نهضت توليد علم ( جنبش نرم افزاري )

منظور از جنبش نرم افزاري تدبير و حركت براي اصلاح سازكارهاي توليد علم مناسب با نياز جامعه است.

عده اي معتقدند در اين جنبش حوزه صنعت : تكنولوژي  و مطالعات پيرامون آن اهميت ويژه اي دارد زيرا توسعه نيافتگي نهادهاي صنعتي و علمي در كشور موجب بحران هاي اجتماعي مانند فقر و بيكاري و مهاجرت متخصصين مي گردد اما واقعيت فراتر از آن است: عرصه جنبش نرم افزاري تمام دانش ها و معارف بشري است. در نهضت نرم افزاري هدف: فقط توليد علم و انديشه صنعتي نيست بلكه جنبش و تحول و تكامل در قلمرو ادبيات و فرهنگ و اخلاق عمومي جامعه نيز هست.

در ايجاد يك نهضت علمي مي توان به چند عامل مهم توجه داشت. از يك طرف ايجاد امكانات و شرايط محيطي لازم: دوم آمادگي هاي ذهني و باورهاي شناختي و سوم برنامه ريزي دقيق جهت رسيدن به اهداف مشخص و تعريف شده.

نوآوري علمي مستلزم دو مؤلفه ي جدي است: يكي قدرت علمي و ديگري جرئت علمي. در نتيجه جنبش و نهضت يك حركت اجتماعي براي ايجاد تحول مثبت در روند توليد علم است. اين جنبش مستلزم بسيج و اراده ي عمومي است: همچنين بايد مداوم و داراي ثبات رويه باشد.

از جمله عوامل بسيار با اهميت در توليد علم بكارگيري متدلوژي منظم علم يا همان روش تحقيق و حل مسائل در بررسي پديده هاي اجتماعي و طبيعي است. محقق با بكارگيري روش هاي علمي به بررسي حقايق پرداخته و با تعبير و تفسير منظم آن ها دانش نو توليد كرده و زمينه را جهت تدوين نظريه فراهم مي سازد.

آموزش عالي سنبل آموزش، تفكر، تحقيق و توليد دانش است. لذا يكي از شيوه هاي اساسي كمك به فرآيند توليد علم، ايجاد ارتباط بين دانشگاه و جامعه، تأكيد بر تحقيق به جاي تقليد در نظام آموزش عالي و انطباق رشته هاي تحصيلي دانشگاهي و محتواي آن با نيازها و ساختار جامعه در ابعاد سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي مي باشد.

توليد علم بايد جهت دار باشد و جهت اصلحي را در هر كشور شاخص هاي نظام و برنامه هاي توسعه ي آن كشور تعيين مي كند و هيچ يك از كشورهاي توسعه يافته در ارتباط با توليد علم خارج از اين روند عمل نكرده و نمي كنند.

از آن جا كه در دنياي كنوني قدرت و اقتدار با دانايي و انديشمندي تعريف مي شود لذا توليد علم و دانايي و نظريات فكري در حوزه هاي مختلف علوم يكي از ابزارهاي مهم كسب قدرت است. در سال هاي اخير هم وزارت علوم، تحقيقات و فناوري شعار« توسعه ي علمي شرط بقا در جهان امروزي» را ترويج مي كند.

اهميت توليد علم به اندازه ي اهميت توليد خون در بدن مي باشد كه مي توان توليد علم را به توليد خون و جامعه را به بدن انسان تشبيه كرد. در جهان امروز كه به سرعت رو به رشد مي باشد عدم توجه به توليد علم به منزله ي مرگ علمي و اين خود موجب عقب افتادگي در تمام جنبه هاي اقتصادي، فرهنگي و سياسي يك جامعه مي شود. بنابراين لازم است در كشور ما كه زمينه ي رشد علم فراهم است تلاش هاي گسترده اي در اين زمينه صورت گيرد كه اين امر ميسر نخواهد شد مگر با حمايت هاي بي دريغ دولت.

نهضت آزادانديشي

دو گونه آزادي براي انسان وجود دارد: آزادي تفكر و آزادي عقيده. آزادي تفكر ناشي از همان استعداد انساني بشر است كه مي تواند در مسائل بينديشد. اين استعداد بشري حتماً بايد آزاد باشد. پيشرفت و تكامل بشر در گرو اين آزادي است امـّا آزادي، خصوصيت ديگري دارد و منشأ بسياري از عقايد يك سلسله عادت ها وتقليدها و تعصب ها است. عقيده به اين معنا نه تنها راه گشا نيست كه به عكس نوعي انعقاد انديشه به حساب مي آيد. يعني فكر انسان در چنين حالتي به عوض اين كه باز و فعال باشد بسته و منعقد شده است. ودر اين جا است كه آن قوه ي مقدس تفكر به دليل اين انعقاد و وابستگي در درون انسان اسير و زنداني مي شود. هر مكتبي كه به ايدئولوژي خود ايمان، اعتقاد و اعتماد داشته باشد ناچار بايد طرفدار انديشه و آزادي تفكر باشد.  

اگر آزادانديشي تحقق پيدا نكند نهضت علمي امري نشدني و محال است؛ چرا كه از عوامل مهم ايجاد هر تحولي وجود آزادي است. اگر اشكالات و ايرادات علمي شناخته و مطرح نشود خواه به خاطر عدم شناخت آن يا به خاطر عدم جرئت در ابراز آن هيچ تحول و حركتي در اين زمينه نخواهيم داشت. آزاد انديشي بايد در محيط هاي علمي وجود داشته باشد زيرا براي چنين محيطي يك ضرورت است. واژه ي آزادي مطلوب و زيباست وليكن اگر در مجاورت خرد و انديشه و به دور از تعصب و ناامني نباشد سرنوشتي جز تباهي و سركشي رقم نخواهد زد. لذا محيط هاي علمي مطلوب ترين مكان ممكن و فضاي آزاد انديشانه ي حاكم بر چنين محيط هايي مهم ترين شرط لازم بر چنين خواسته اي است و به روشني مي توان مميزات اساسي ميان جوامع آزاد و جوامع فرد انديش را از همديگر تمييز داد.  

البته آزادي انديشه وآزاد انديشي هميشه وجود دارد و مسئله ي قابل طرح باز مي گردد به اين موضوع كه چقدرانديشه ها زمينه بروز خواهند داشت. در جامعه اي كه خود مدعي باشد انديشه برتر و فكر برتر وجود دارد از بروز انديشه هاي مختلف ترسي ندارد و اگر ترسي هم وجود داشته باشد مربوط به اين است كه انديشه هاي مختلف در جريان جامعه واقعيت و اصل خود را كتمان مي كنند كه بايستي كاري در اين زمينه انجام داد تا انديشه ها و افكار مختلف واقعيت نظر خود را مخفي نكنند.

موانع توليد علم وآسيب شناسي پژوهش در ايران

عواملي را كه در توليد علم مؤثرند مي توان به دو دسته تقسيم كرد:

1) عوامل داخلي شامل: سرمايه، نيروي انساني و مديريت

نبود و كمبود يا كيفيت نامطلوب امكانات سرمايه اي در امر پژوهشي به عنوان مانعي بر سر راه توليد علم مي باشد. مانع ديگر براي توسعه ي علمي كشور و رسيدن به سطح توليد علم، نبود روحيه ي علمي ميان تحصيل كرده ها و فرهيختگان و فارع التحصيلان دانشگاهي ماست. زيرا هنوز اين افراد به خود باوري نرسيده اند. درصد خيلي زيادي از اين افراد هنوز به اين باور نرسيده اند كه مي توانند براي توسعه ي كشور خدمتي عظيم كنند. علاوه بر اين مطلب ناآشنايي با روش تحقيق در علم بر اين معضل مي افزايد.

مديريت توليد علم هم در ايران داراي ضعف است. نداشتن برنامه ريزي در طولاني مدت و نداشتن ثبات در جهت قوي تر كردن پايه هاي علمي از ديگر موانع توليد علم مي باشد. با كمي توجه مي بينيم كه نظام هاي دبيرستان از ده سال گذشته تا كنون سه مرتبه تغيير پيدا كرده است. هم چنين سيستم آموزشي ما دقيقاً با نيازهاي فعلي و آينده ي جامعه گره نخورده است.

علاوه براين ها مدرسين بايد علاوه بر دارا بودن صلاحيت علمي داراي تجربيات كاري باشند و از امكانات آموزشي بايد به صورت بهينه استفاده شود و ارتقاء كيفيت آموزشي صورت گيرد. بايد به پژوهش ها وتحقيقات در زمينه ي علمي جهت داده شود و در رشته هاي كاربردي به خصوص صنعتي بودجه ي بيشتري را تخصيص داد و از تكنولوژي بيشتر و بهتر در آموزش استفاده كرد. 

2) عوامل خارجي شامل: عوامل فرهنگي، عوامل اجتماعي، عوامل سياسي و عوامل اقتصادي

اگر اين عوامل در تقابل با سيستم توليد علم، عملكرد نامطلوبي بيابند اين عوامل هم به صورت موانعي فراروي سيستم توليد علم قرار مي گيرند.

لازم به ذكر است كه همه ي اين عوامل و موانع توليد علم بايد به صورت يك سيستم مورد بررسي قرار بگيرند چرا كه در دنياي امروز همه ي مسائل به هم پيوسته اند و تنها يك عامل و يك بعد نيست كه بتوان با پرداختن به آن مشكلات را شناخت و حل كرد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: